Sạt lở chỉ xảy ra khi thi công công trình

 

Thời gian gần đây những người dân vùng bán ngập Hồ Núi Cốc ở xã Vạn Thọ, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên vô cùng lo lắng khi khu tái định cư dành cho họ đang thi công xây dựng hạ tầng bị sạt lở nghiêm trọng, khiến Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên khi đi khảo sát đã phải chỉ đạo di dời ngay 2 hộ sống tại khu vực này. Cũng trong cuộc khảo sát thực địa này, ông Đoàn Văn Tuấn- Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên- đã yêu cầu chủ đầu tư và đơn vị tư vấn thiết kế xem xét trách nhiệm cụ thể.

Tìm hiểu chúng tôi được biết: Dự án Khu tái định cư xã Vạn Thọ, huyện Đại Từ thuộc dự án Đầu tư tổng thể bố trí ổn định dân cư vùng bán ngập Hồ Núi Cốc, tỉnh Thái Nguyên được UBND tỉnh Thái Nguyên phê duyệt tại quyết định số 2390/QĐ-UBND ngày 27/10/2014, trên diện tích 3,19 ha, với tổng số vốn đầu tư là 16.119 triệu đồng, do Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh Thái Nguyên làm chủ đầu tư. Công ty CP Tư vấn xây dựng và Phát triển hạ tầng Miền Bắc tư vấn thiết kế, Công ty CP Xây dựng Huy Hùng giám sát và đơn vị thi công là Công ty Cty CP Xây dựng giao thông II và Công ty CP xây dựng Đức Thu.

Việc đầu tư xây dựng Dự án khu tái định cư xã Vạn Thọ, huyện Đại Từ nhằm ổn định đời sống cho 35 hộ dân đặc biệt khó khăn thuộc xã Vạn Thọ, hiện có nhà ở nằm dưới có 46,25 vùng bán ngập Hồ Núi Cốc. 

Theo báo cáo của chủ đầu tư, dự án được khởi công từ tháng 9/2015, đến nay đã thi công hoàn thành trên 80% khối lượng xây lắp các hạng mục công trình.

Công trình đang thi công, sắp hoàn thành thì bị sạt lở nghiêm trọng chỉ sau một trận mưa lớn ngày 22/4/2016 và có nguy cơ sạt lở tiếp nếu không có các giải pháp khắc phục.

Theo Biên bản kiểm tra hiện trường ngày 29/4/2016 với sự tham gia đầy đủ của các ngành: Xây dựng, Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Văn phòng Thường trực Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn, huyện Đại Từ, xã Vạn Thọ, chủ đầu tư công trình và các đơn vị tư vấn, giám sát, thi công đã có đánh giá cho rằng nguyên nhân gây sạt lở “do thời điểm tiến hành khảo sát thiết kế, lập dự án đầu tư xây dựng công trình khu tái định cư vào mùa khô, đơn vị tư vấn chưa khảo sát đầy đủ phía trên dự kiến xây dựng khu tái định cư có hồ chứa nước, không xác định được mạch nước ngầm tại nhiều vị trí dọc mái taluy, địa chất rời rạc (độ liên kết yếu) nên chưa đưa ra được phương án và biện pháp phòng tránh sạt lở đất là xây dựng kè mái taluy ngay từ ban đầu”.

Như vậy đã rõ trách nhiệm của đơn vị tư vấn thiết kế. Tuy nhiên, sau biên bản kiểm tra nói trên hầu như những báo cáo của các cơ quan chức năng cũng như chủ đầu tư đều “lờ” đi nguyên nhân quan trọng nhất do chủ quan xuất phát từ doanh nghiệp tư vấn thiết kế, mà lỗi gây sạt lở nghiêm trọng tại dự án tái định cư này đã được chuyển cho…ông Trời! Và lẽ đương nhiên trách nhiệm của doanh nghiệp này cũng không “bị” quan tâm tới!? 

Cụ thể: Trong Báo cáo tình hình sạt lở đất ngày 16/5/2016 Chi cục Phát triển nông thôn chỉ nêu : “Nguyên nhân: Do tình hình thời tiết diễn biến ngày càng bất thường, phức tạp, khó lường điển hình có trận mưa lớn đêm ngày 22/4/2016 đã gây ra sạt lở đất trên khu vực xây dựng khu tái định cư”.

Báo cáo của đơn vị tư vấn khảo sát đánh giá các yếu tố kỹ thuật của hiện trạng công trình- Công ty CP Tư vấn xây dựng cơ sở hạ tầng Thái Nguyên- cũng cho rằng “nguyên nhân xảy ra hiện trạng sạt lở gồm tổ hợp nhiều nguyên nhân về địa hình- địa mạo, địa chất- kiến tạo, địa chất thủy văn, thủy văn trên mặt…

Trong khi đó, trên thực tế nhiều người dân cho rằng nếu không thực hiện việc xẻ núi, san ủi mặt bằng thì tại khu vực này chưa bao giờ có hiện tượng sạt lở cả. Do thi công nên có đến 4- 5 đoạn bị sạt lở nghiêm trọng, trong đó có nơi sạt lở cả vào khu mộ của người dân địa phương khiến ít nhất 5 ngôi mộ bị ảnh hưởng trực tiếp.

 

Báo cáo xác định nguyên nhân của Chủ đầu tư: Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh Thái Nguyên

Sau khi xảy ra vụ việc sạt lở nghiêm trọng khiến người dân hoang mang, UBND tỉnh Thái Nguyên đã có những chỉ đạo kịp thời là yêu cầu dừng thi công và đánh giá nguyên nhân, mức độ thiệt hại và đề xuất giải pháp khắc phục.

Do số kinh phí thực hiện dự án đã sử dụng hết (kể cả kinh phí dự phòng) chủ đầu tư Dự án khu tái định cư xã Vạn Thọ, huyện Đại Từ là Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh Thái Nguyên và ngành chức năng đã tham mưu và đề xuất UBND tỉnh Thái Nguyên bổ sung cho dự án này khoảng 14 tỷ đồng gần bằng với tổng mức đầu tư dự án được thiết lập ban đầu (16,1 tỷ đồng) nâng tổng đầu tư dự án đạt trên 30 tỷ đồng để phục vụ việc khắc phục hậu quả do tư vấn thiết kế không tính toán đến!

Dư luận tại Thái Nguyên cho rằng, trong vụ việc này, đơn vị tư vấn khảo sát (Công ty CP Tư vấn xây dựng và Phát triển hạ tầng Miền Bắc) sẽ phải chịu trách nhiệm chính do quá trình khảo sát địa chất đã tiến hành khoan thưa và nhiều hố khoan không nằm trong khu vực hình thành mái taluy công trình, không khảo sát cắt ngang địa chất… nên kết quả khảo sát chưa phản ánh hết cấu tạo địa chất, địa tầng. Bên cạnh đó, các đơn vị thi công, giám sát cũng phải chịu trách nhiệm liên đới do đã không thông báo kịp thời cho chủ đầu tư về những sai khác so với thiết kế.

“Rõ ràng đây là trách nhiệm của đơn vị tư vấn thiết kế khi không có những dự báo với chủ đầu tư. Nhưng vì sao khi xảy ra người ta không đưa trách nhiệm của đơn vị tư vấn nào? Đơn giản là nếu không đổ lỗi cho “nhà giời” thì rất khó lấy tiền ngân sách để bổ sung!”- Một chuyên gia trong ngành xây dựng phân tích.

Phải chăng nghi vấn về việc chủ đầu tư công trình là Chi cục Phát triển nông thôn tỉnh Thái Nguyên “Rắp tâm” lấy tiền Nhà nước sửa sai cho doanh nghiệp là có cơ sở?